Parliament esiimudde mu mateeka ga Uganda ezimu ku nnyingo z’amateeka, ezizze ziranngirirwa kkooti etaputa ssemateeka ne kkooti ensukulumu nti zimenya ssemateeka w’eggwanga.
Ekitongole Kya Police kyekisinze okukosebwa mu nnongosereza eziyisiddwa parliament mu tteeka erya Law revision Amendment bill 2022.
Ezimu ku nnyingo ezisiimuddwa mu mateeka g’eggwanga kuliko ennyingo 27A ey’etteeka lya Police, ebadde ewa police obuyinza okuyita omuntu gwetebereza okubaako omusango gwazizza okwenyonyolako mu ngeri y’okukola statement, nokubaako ebiwandiiko byawa Police
Mu mwaka 2019 mu musango eyaali president wa UPC Ambassador Olara Otunu gweyawawabira government ,abalamuzi ba Court etaputa ssemateeka 5 ,okwali eyali omumyuka wa ssabalamuzi ekiseera ekyo Alphonse Owinyi Dollo, Kenneth Kakuru Kati Omugenzi, Fred Egonda Ntende ,Cheborion Barishaki ne Ezekel Muhanguzi baasazaamu ennyingo eno.
Abalamuzi baakirambika nti SSI musango police okuyita omuntu okweyanjula ku police nagaana.
Abalamuzi baagamba nti police bweba ekakasa nti omuntu gweteberezebwa okuzza omusango kituufu yazza omusango era obujjulizi ebulina, emutwale mu kkooti emugguleko omusango gwemuvunaana, mu kifo kyokumuyita ku police okusooka okukola statement.
Ennyingo endala esiimuddwa mu mateeka ga Uganda yennyingo eyo 8 mu tteeka erifuga enkungaana erya Public Order Management Act 2013, nga nayo mu mwaka 2020 kkooti etaputa ssemateeka yagisazaamu nti yali ekontana ne ssemateeka.
Ennyingo eno yali awa police olukusa nti yeyokka erina okukkiriza olukungaana okubaawo.
Wabula abalamuzi okwali Omugenzi Kenneth Kakuru, Godfrey Kiryabwire , Elizabeth Musoke ne Choborion Barishaki mu mwaka 2020 baagisazaamu nti yali ekontana ne ssemateeka w’eggwanga, awa bannansi omwagaanya okukungaana.
Kinnajjukirwa nti etteeka lya Public Order Management Act 2013, government yalibaga oluvanyuma lwa kkooti yeemu mu mwaka 2005 okusazaamu ennyingo eya 32 mu tteeka lya Police erya Police Act, eryali liwa Police obuyinza okukkiriza oba okugaana enkungaana
Omubaka Muhammed Muwanga Kivumbi yeyekubira omulanga eri kkooti, era kkooti kweyasinziira okusazaamu ennyingo ezo.

Asuman Basalirwa omubaka wa Bugiri nga yeyawoma omutwe mu bbago parliament kwesinzidde okusiimuula ennyingo zino mu mateeka g’eggwanga asanyukidde ekikoleddwa parliament, nagamba nti police ebadde yerimbika mu nnyingo ezo okunyigiriza abantu naddala bannabyabufuzi ku ludda oluwabula government.
Ennyingo endala eya 50 mu penal code ebadde egufuula omusango eri munnamawulire afulumya amawulire, agagambibwa nti gabulimba nayo yasiimuddwa mu mateeka ga Uganda.
Kinnajjukirwa mu musango gwa Andrew Mwenda ne Charles Onyango Obbo gwebaawawabira government, kkooti kweyasinziira nesazaamu ennyingo eno mu mwaka 2004.
Ennyingo zino okuva lwezaasazibwaamu kkooti ,zibadde tezisiimulwanga mu mateeka g’eggwanga, ekibadde kiwa omukisa Police okugateeka mu nkola.
Olusirika lw’abakulembeze ba Buganda lukomekkerezeddwa.
Olusirika lw’abakulembeze ba Buganda olumaze ennaku bbiri mu Butikkiro e Mengo, nga lwekeneenya enteekateeka ya Nnamutaayiika okunaatambulizibwa emirimu eye myaka etaano egijja 2023-2028 lukomekkerezeddwa.
Mu nteekateeka eno muteereddwamu emiramwa, ebiruubirirwa n’empimo ebinaagobererwa mu nkola y’emirimu mu baweereza b’Obwakabaka bonna okuva nga 1 July 2023 okutuusa nga 30 June 2028.
Bwabadde aggalawo olusirika luno, Kamalabyonna wa Buganda Charles Peter Mayiga agambye nti emyaka etaano egiddako gyakutambulira ku miramwa esatu, egisiimbuliziddwa mu nsonga Ssemasonga ettaano.
Katikkiro Mayiga agambye nti baakutunuulira nnyo Okukuuma Obuwangwa n’ennono bya Buganda nga Ssemasonga asooka bw’alagira; Okukuuma, Okunyweza n’okutaasa Nnamulondo.
Mu mbeera eno Obwakabaka bwakunnyikiza ensonga eno mu Bantu ba Kabaka okumanya ekitiibwa ky’Omutanda n’ebimwetooloolerako.
Okutumbula eby’obulamu mu Buganda ng’abamatiza abantu omugaso gw’okwekebeza endwadde, okwegemesa, okusula n’okulya obulungi, okufuna amazzi amayonjo, okuzimba kaabuyonjo, n’ebirala ebirowoozebwa nti byakuyamba nnyo mu kutumbula enkulaakulana mu bantu ba Buganda mu kaweefube w’okusaanyaawo olunnabe lw’obwavu mu bantu ba Buganda.
Okutumbula eby’enjigiriza; Buganda eruubirira okukozesa amasomero n’amatendekero gaayo okusomesa abaana ba Buganda n’okuyamba ku government eyawakati mu kulambika ebiteekeddwa okusomesebwa abaana mu masomero, omuli Ennimi enzaaliranwa, ebyafaayo by’ebitundu byabwe n’ebirala.
Mu nkulaakulana ya Buganda; Obwakabaka buluubirira okwongera ku muwendo gwa bannamukago abasiga ensimbi mu Buganda, okuzimba amakolero, ebyobusuubuzi, okutumbula eby’obulambuzi n’okubikuuma omuli n’okukuuma obutonde bw’ensi obutiribiri.

Ebbago lya Nnamutaayiika ono nga liteekeddwateekeddwa, lyakuweerezebwa mu Kabineti erikubaganyeeko ebirowoozo olwo ayisibwe Olukiiko olukulu olwa Buganda.
Olukiiko olugenda okwekenneenya n’okutereeza Nnamutaayiika lwakutuulako;
Omumyuka asooka owa Katikkiro Owek. Hajji Prof Twaha Kigongo Kaawaase, Omumyuka ow’okubiri owa Katikkiro Owek Robert Waggwa Nsibirwa, Owek. Noah Kiyimba, Omutaka Augustine Kizito Mutumba, Omutaka Kidimbo omukulu w’Ekika kya Enkerebwe, Owek. Isaac Mpanga, Ppookino Jude Muleke, Omuk. Josephine Nantege, Omuk. Steven Mwanje, Omuk. Anthony Wamala, Omuk. Roland Ssebuwuufu, Omw. Peter Zaake, Omw. Joseph Mugagga ne Owek Cotiliida Nakate.
Olusirika luno lwetabyemu abakulembeze okuviira ddala ku ba minisita ba Kabaka, Bajjajja Abataka Abakulu b’ebika, Abaami b’amasaza n’abamyuka babwe, Bassenkulu b’ebitongole bya Buganda, Bannampala b’amasaza n’abalala.